Zmiany w podatku VAT dotyczące tzw. Grup VAT

Poniżej opisujemy zmiany w zakresie Grupy VAT. Opis kolejnych modyfikacji pojawi się w kolejnym artykule.

Grupa VAT

Zgodnie z dotychczasowymi przepisami  obowiązującymi w Polsce, inaczej niż w podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych (CIT), podatnicy VAT nie mają możliwości rozliczać się wspólnie, bez względu na fakt istniejących pomiędzy nimi powiązań finansowych, ekonomicznych i organizacyjnych. Zasadą jest, że polscy podatnicy VAT rozliczają ten podatek indywidualnie, a każdy z nich odrębnie składa plik JPK_VAT, natomiast transakcje dokonywane pomiędzy podmiotami powiązanymi są dokumentowane fakturami. Przedmiotowym projektem wprowadza się w ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług możliwość wspólnego rozliczania się przez kilku podatników w ramach tzw. grup VAT.

Kto może wchodzić w skład grupy VAT?

Grupę VAT mogą utworzyć podatnicy:

1) posiadający siedzibę na terytorium kraju lub

2) nieposiadający siedziby na terytorium kraju w zakresie, w jakim prowadzą działalność gospodarczą na terytorium kraju za pośrednictwem oddziału położonego na terytorium kraju.

Zgodnie z ustawą z dnia 6 marca 2018 r. o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, regulująca kwestie tworzenia oddziałów:

oddział - oznacza wyodrębnioną i samodzielną organizacyjnie część działalności gospodarczej, wykonywaną przez przedsiębiorcę poza siedzibą przedsiębiorcy lub głównym miejscem wykonywania działalności;

Biorąc pod uwagę fakt, że ww. ustawa nie zakazuje tworzenia oddziałów podmiotom zagranicznym z poza UE (na zasadach wzajemności), należy założyć że takie oddziały funkcjonują lub będą mogły funkcjonować i mogą również wchodzić w skład tzw. grupy VAT.

W naszej opinii nic nie przeszkadza, a wręcz jest oczywiste, że w większości o ile nie wszystkich przypadkach taki oddział spełnia określoną w art. 11 Rozporządzenia NR 282/2011z dnia 15 marca 2011 r. ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej definicję stałego miejsca prowadzenia działalności.

Biorąc pod uwagę fakt, że ww. ustawa nie zakazuje tworzenia oddziałów podmiotom zagranicznym z poza UE (na zasadach wzajemności), należy założyć że takie oddziały funkcjonują lub będą mogły funkcjonować i mogą również wchodzić w skład tzw. grupy VAT.

Poza ww. warunkami, grupę VAT będą mogły utworzyć podmioty spełniający dodatkowe warunki tzn., które są jednocześnie powiązane:

• finansowo – jeśli jeden z podmiotów tworzących grupę VAT ma bezpośredni, ponad 50% udział w kapitale zakładowym lub w tej części kapitału zakładowego pozostałych podmiotów;
• ekonomicznie:
  • przedmiot głównej działalności członków grupy VAT ma taki sam charakter lub
  • rodzaje działalności prowadzonej przez członków grupy VAT uzupełniają się i są współzależne, lub
  • członek grupy VAT prowadzi działalność, z której w całości lub w dużej mierze korzystają inni członkowie grupy VAT;
• organizacyjnie:
  • prawnie lub faktycznie, bezpośrednio lub pośrednio, znajdują się pod wspólnym kierownictwem, lub
  • organizują swoje działania całkowicie lub częściowo w porozumieniu .

Warunki istnienia powiązań finansowych, ekonomicznych i organizacyjnych pomiędzy członkami grupy VAT muszą być spełnione nieprzerwanie przez okres, w jakim ta grupa posiada status podatnika.

Kolejnym wymogiem jest to, aby podmioty te miały siedzibę na terytorium naszego kraju. Podatnicy niespełniający tego kryterium też będą mogli ją utworzyć, ale w zakresie, w jakim prowadzą działalność gospodarczą korzystając z pośrednictwa oddziału położonego na terytorium Polski. 

Nowelizacja przepisów wprowadza również pewne ograniczenia tj.:

• Jeden podmiot może być członkiem tylko jednej grupy VAT.
• Grupa VAT nie może  być członkiem innej grupy VAT.
• Grupa VAT nie może być rozszerzona o inne podmioty, ani pomniejszona o którykolwiek z podmiotów wchodzących w jej skład.

Grupa VAT – co należy zrobić aby powołać ją do życia?

1. Zawrzeć w formie pisemnej umowę o utworzeniu grupy VAT, zawierającą co najmniej:
   • nazwę grupy VAT z dodatkowym oznaczeniem „grupa VAT” lub „GV”;
   • dane identyfikacyjne podatników tworzących grupę VAT, w tym dane dotyczące oddziału w przypadku podatnika nieposiadającego siedziby na terytorium kraju, oraz wysokość kapitału zakładowego każdego z tych podatników;
   • wskazanie przedstawiciela grupy VAT, wyznaczonego spośród jej członków;
   • dane identyfikacyjne udziałowców (akcjonariuszy) i wysokości ich udziału w kapitale zakładowym podatników tworzących grupę VAT, posiadających co najmniej 50% udziałów (akcji) w kapitale zakładowym tych podatników;
   • wskazanie okresu na jaki grupa VAT została utworzona, nie krótszy jednak niż 3 lata (umowa będzie mogła być jednak przedłużona).
2. złożyć zgłoszenie rejestracyjne (VAT-R) oraz umowę do urzędu skarbowego właściwego dla przedstawiciela grupy VAT.

Korzyści z wprowadzenia Grupy VAT

Co do zasady wprowadzenie możliwości wspólnego rozliczania podatku VAT należy uznać jako krok w dobrym kierunku. Z uwagi na fakt, że podatnikiem będzie wyłącznie grupa, transakcje wewnątrz grupy nie podlegają opodatkowaniu, fakturowaniu, mechanizmowi podzielonej płatności. Ponadto grupa VAT będzie składać jedną deklarację VAT i wystarczy jej jeden rachunek bankowy do obsługi zwrotów VAT i przyjmowania płatności.

Wadą tego rozwiązania jest niewątpliwie solidarna odpowiedzialność członków grupy za jej zobowiązania w okresie posiadania statusu podatnika przez grupę VAT oraz po utracie przez tę grupę tego statusu. Dodatkowo pomimo likwidacji niektórych obowiązków, zostały wprowadzone nowe tj. np. ustalanie proporcji VAT wewnątrz grupy do czynności opodatkowanych i nieopodatkowanych. Dodatkowo sprawę komplikuje fakt, że grupa może być zobowiązana do ustalenia proporcji zarówno wewnątrz niej jak i drugiej proporcji dla całej grupy. Grupa musi również prowadzić ewidencję transakcji wewnątrz niej.