Pięć lat, tyle czasu minęło zanim Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (dalej: DKIS Dyrektor KIS, Organ) potwierdził stanowisko KR Group ww. zakresie. W toku postępowania sądowo-administracyjnego Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 22 marca 2024 r. sygn. I FSK 1765/20, stwierdził, iż podmiot świadczący usługi przedstawicielstwa podatkowego, jest uprawniony do złożenia wniosku o interpretację podatkową w zakresie m.in. jego uprawnień i odpowiedzialności solidarnej, ponieważ w tym zakresie jest osobą zainteresowaną w rozumieniu art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U.2023.2383 t.j.), dalej: O.p.
Tło sprawy
W lipcu 2019 r. eksperci KR Group złożyli wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług. Wniosek dotyczył dokonywania zapłaty zobowiązania podatkowego z tytułu tego podatku z rachunku bankowego przedstawiciela, w imieniu i na rzecz podatnika, który ustanowił KR Group jego przedstawicielem podatkowym oraz zakresu naszej odpowiedzialności solidarnej jako jego przedstawiciela podatkowego. We wrześniu 2019 r. DKIS wydał postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania w sprawie wniosku o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego.
W ocenie DKIS zagadnienie przedstawione we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej wykracza poza zakres przedmiotowy interpretacji prawa podatkowego wydawanej w trybie art. 14b § 1 O.p. We wrześniu 2019 r. złożone zostało zażalenie na ww. postanowienie, natomiast DKIS postanowieniem z listopada 2019 r. utrzymał w mocy swoje postanowienie.
W kontekście przedstawionej sprawy Organ stwierdził, że przedmiot zapytania Wnioskodawcy nie dotyczy przepisów prawa podatkowego, zdefiniowanego w przepisach art. 3 pkt 1 i 2 O.p. Organ nie mógł wydać interpretacji przepisów prawa podatkowego w żądanym przez nas zakresie. W grudnia 2019 r. wniesiona została skarga na postanowienie Dyrektora KIS z listopada 2019 r.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 30 kwietnia 2020 r. sygn. III SA/Wa 231/20, uznał skargę za zasadną.
Skarga
W skardze zarzucono m.in. Organowi, że odmowa wszczęcia postępowania była nieuzasadniona z uwagi na to, że:
- wystarczające do wydania interpretacji na wniosek zainteresowanego jest to, aby sprawa dotyczyła przepisów mogących mieć znaczenie dla sytuacji prawnopodatkowej zainteresowanego, z wyłączeniem przepisów skierowanych wyłącznie do organu podatkowego, jak np. terminów do wydania decyzji w ramach postępowania podatkowego (innych ograniczeń brak). Art. 14b O.p. enumeratywnie wymienia zakres, w jakim nie może zostać wydana interpretacja indywidualna;
- wynikające z wątpliwości w zakresie art. 18c oraz art. 103 ust. 1 ustawy o VAT oraz art. 62b § 1 pkt 3 O.p. i kwestii dotyczących możliwości zapłaty podatku przez działającego w imieniu i na rzecz podatnika przedstawiciela podatkowego oraz odpowiedzialności solidarnej wywołują zarówno dla podatnika jak i przedstawiciela podatkowego skutki prawne i wydanie interpretacji z pewnością miałoby funkcję ochronną w tym zakresie.
Ostatecznie sprawę rozstrzygnął Naczelny Sąd Administracyjny, który w wyroku z dnia 22 marca 2024 r. I FSK 1765/20, oddalił skargę kasacyjną Organu. NSA odrzucił m.in. zarzut DKIS, iż zwróciliśmy się do Organu w istocie o wyjaśnienie kwestii technicznej dotyczącej tego, z jakiego rachunku bankowego powinny być opłacone zobowiązania podatkowe podatnika, który zawarł umowę o przedstawicielstwo podatkowe oraz zakresu odpowiedzialności przedstawiciela podatkowego wraz z podatnikiem. Co zdaniem Organu jako wątpliwość nie związana z naszą odpowiedzialnością podatkową nie uprawnia nas do przyjęcia statusu w rozumieniu art. 14b § 1, O.p.
Wyrok ten zmusił w końcu Organ do wydania interpretacji indywidualnej w tej sprawie.
Ważne!
Interpretacja
Tworzenie niejasnych przepisów, budzących wiele wątpliwości, może spowodować po pierwsze ogromne ryzyko podatkowe, które oczywiści ponosi podatnik lub tak jak w tej sprawie przedstawiciel podatkowy. Po drugie niepewność stosowania prawa wręcz uniemożliwia w pewnych sytuacjach prowadzenia biznesu (stanowisko w tej sprawie zostało wydane po 5 latach). No i w końcu wszyscy podatnicy muszą ponieść ogromne koszty postępowania.
W przedmiotowej sprawie nie było żadnych wątpliwości co do uprawnienia wystąpienia z wnioskiem i w naszej ocenie zakres wniosku również pozwalał Organowi na wydanie interpretacji w stanie faktycznym w nim opisanym.
Ostatecznie 2 września 2024 r. DKIS wydał interpretację indywidualną sygn. 0114-KDIP1-2.4012.409.2019.10.WH, w której zgodził się w kwestii 4 pytań oraz uznał za nieprawidłowe stanowisko w zakresie jednego pytania.
Pytania
1. Czy przedstawiciel podatkowy, jeżeli wynika to z umowy o przedstawicielstwo podatkowe, jest uprawniony do regulowania zobowiązań z tytułu podatku VAT w imieniu i na rzecz swojego klienta ostatecznego, w kwocie podatku przekraczającej 1000 zł w ten sposób, że podatnik (klient ostateczny), przekazuje środki finansowe na poczet powstałych zobowiązań z tytułu podatku VAT na rachunek przedstawiciela podatkowego i z tego rachunku regulowane jest zobowiązanie w podatku VAT, a treść dowodu zapłaty nie budzić będzie wątpliwości co do przeznaczenia zapłaty na zobowiązanie podatnika?
2. Czy przedstawiciel podatkowy, jeżeli wynika to z umowy o przedstawicielstwo podatkowe, jest uprawniony do regulowania zobowiązań z tytułu podatku VAT w imieniu i na rzecz swojego klienta ostatecznego, w kwocie podatku przekraczającej 1000 zł, w ten sposób, że podatnik (klient ostateczny), przekazuje środki finansowe na poczet powstałych zobowiązań z tytułu podatku VAT na rachunek podmiotu pośredniczącego, który następnie przekazuje te środki na rachunek przedstawiciela podatkowego i z tego rachunku regulowane jest zobowiązanie w podatku VAT, a treść dowodu zapłaty nie budzić będzie wątpliwości co do przeznaczenia zapłaty na zobowiązanie podatnika?
3. Czy przedstawiciel podatkowy jest uprawniony do regulowania zobowiązań z tytułu podatku VAT w imieniu i na rzecz swojego klienta ostatecznego, w kwocie podatku przekraczającej 1000 zł, z własnych środków, przed ich przekazaniem przez podatnika, a treść dowodu zapłaty nie budzić będzie wątpliwości co do przeznaczenia zapłaty na zobowiązanie podatnika.
4. Czy przedstawiciel podatkowy odpowiada solidarnie z podatnikiem za zobowiązania podatkowe z tytułu podatku VAT powstałe za okresy rozliczeniowe, które upłynęły przed okresem, od którego przedstawiciel podatkowy stał się przedstawicielem podatkowym podatnika, a za które dokonywał korekt deklaracji VAT w imieniu i na rzecz podatnika?
5. Czy przedstawiciel podatkowy odpowiada solidarnie z podatnikiem za zobowiązania podatkowe z tytułu VAT powstałe za okresy rozliczeniowe, w trakcie których był przedstawicielem podatkowym podatnika, w sytuacji gdy zobowiązania te powstały na skutek nieprzedstawienia przez podatnika informacji o zaistniałych zdarzeniach gospodarczych mających wpływ na wynik rozliczeń z tytułu podatku VAT, pomimo obowiązku przedstawienia przez podatnika przedstawicielowi podatkowemu informacji o wszystkich zdarzeniach gospodarczych mających wpływ na wynik deklaracji VAT?
Stanowisko DKIS
Jeżeli umowa o przedstawicielstwo podatkowe to przewiduje, przedstawiciel podatkowy jest uprawniony do regulowania zobowiązania podatkowych z tytuł VAT. Jednocześnie , do wygaśnięcia zobowiązania podatkowego dojdzie zarówno w przypadku zapłaty ze środków powierzonych na ten cel jak i ze środków własnych. Jest to bardzo istotne, zarówno w zakresie minimalizowania ryzyka podatkowego w zakresie nieuregulowania zobowiązania głównego ale również zarządzaniem ryzykiem w zakresie odsetek od zaległości podatkowych. Przedstawiciel zawsze może zapłacić podatek w terminie z własnych środków lub po terminie i zatrzymać bieg naliczania odsetek od zaległości podatkowych.
Instytucja przedstawicielstwa podatkowego, o której mowa w art. 18a i nast. ustawy o VAT, ma na celu zabezpieczyć interes fiskalny państwa w zakresie w jakim ewentualna egzekucja zobowiązania mogłaby być utrudniona lub nawet wręcz niemożliwa. Obowiązek ustanowienia przedstawiciela podatkowego mają podatnicy z krajów trzecich (poza UE), którzy nie posiadają w UE stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, z wyjątkiem podmiotów z siedzibą w Królestwie Norwegii lub Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, które to państwa zawarły umowy w zakresie współpracy administracyjnej, zwalczania oszustw i dochodzenia należności w obszarze podatku od towarów i usług lub umowy o podobnym charakterze, nie zostaną zarejestrowani w Polsce jako podatnicy VAT bez zawarcia umowy z przedstawicielem podatkowym.
Oprócz nieprecyzyjnych obowiązków określonych w ustawie, funkcja ta niesie również ogromne ryzyko, ponieważ podmiot taki jest solidarnie zobowiązany za zobowiązania podatkowe podatnika.
Korekty deklaracji za okresy rozliczeniowe
Drugą istotną kwestią, która nie była jasna jest sytuacja, w której przedstawiciel podatkowy składa korekty deklaracji za okresy rozliczeniowe VAT, które pierwotnie zostały rozliczono przez poprzedniego przedstawiciela. We wniosku wykazano, że w sytuacji kiedy przedstawiciel dokonuje jedynie korekt deklaracji VAT- w zakresie rozliczeń podatku VAT, które uprzednio były rozliczane przez innego przedstawiciela podatkowego, jest on odpowiedzialny jedynie za te transakcje, które są podstawą sporządzenia i złożenia korekt deklaracji. W innym przypadku w sposób nieznajdujący oparcia w przepisach prawa, odpowiedzialność solidarna zostałaby rozszerzona na rozliczenia podatku VAT, które dokonane zostały przez poprzedniego przedstawiciela podatkowego, a contrario odpowiedzialność poprzedniego przedstawiciela podatkowego wbrew art. 18c ust. 2 ustawy o VAT zostałaby w sposób nieuprawniony ograniczona. Przepisy prawa w tym zakresie są jednoznaczne, zgodnie z literalną wykładnią art. 18c ust. 2 ustawy o VAT tylko ten przedstawiciel, który rozlicza dane transakcje za nie odpowiada, nie może być sytuacji, w której dwa podmioty (poza podatnikiem) będą odpowiedzialne za rozliczenia podatnika.
Z brzmienia art. 18c ust. 2 ustawy o VAT wynika, że przedstawiciel podatkowy odpowiada solidarnie z podatnikiem za zobowiązanie podatkowe, które przedstawiciel podatkowy rozlicza w imieniu i na rzecz tego podatnika. Organ potwierdził postulowane stanowisko, w ten sposób rozwiewając, pewnie, nie tylko nasze wątpliwości.
Odpowiedzi na pytania
Organ nie zgodził się w zakresie tego, czy przedstawiciel odpowiada solidarnie za zobowiązania VAT w sytuacji gdy pomimo dochowania należytej staranności z uwagi na nieprzekazanie pełnej informacji o zaistniałych transakcjach powodujących powstanie zobowiązania nie rozliczył ich ponieważ nie został o nich poinformowany, w związku z powyższym nadal usługi te są świadczone na bardzo wysokim poziomie ryzyka, i należy szukać innych sposobów na jego zminimalizowanie.
Całościowo pozytywnie należy ocenić stanowisko Organu w wydanej interpretacji, które rozstrzygnęło pewne wątpliwe kwestie i może być pomocne nie tylko dla nas ale innych podmiotów działających w tej branży. Interpretacja, ta może mieć duży wpływ na biznes zarówno po stronie usługodawców - przedstawicieli podatkowych, którzy w sposób bardziej przejrzysty mogą zarządzać swoim ryzykiem podatkowym, jak i usługobiorców, którzy mogą zmniejszyć koszty zabezpieczeń umów z przedstawicielami podatkowymi, poprzez zmniejszenie lub nawet rezygnację z drogi zabezpieczeń takich jak np. gwarancję bankowe, na rzecz np. wpłaty na rachunek przedstawiciela kwot pokrywających zobowiązania podatkowe.
