Czym jest Grupa VAT
Grupa VAT, jest to grupa pomiotów mających siedzibę na terytorium tego samego państwa członkowskiego, które:
- będąc niezależnymi pod względem prawnym, są ściśle powiązane pod względem finansowym, ekonomicznym i organizacyjnym;
- wyraziły chęć działania jak Grupa VAT i zgłosiły to właściwym organom w państwie siedziby;
- spełniły warunki dla zawiązania Grupy określone przez to państwo.
Jako podmiot mający siedzibę w jednym z państwu UE uznaje się również oddział przedsiębiorstwa zagranicznego.
Możliwość wprowadzenia takiego rozwiązania przez państwa członkowskie, została określona w art. 11 dyrektywy VAT 112/2006/WE. Polska skorzystała z tej możliwości i wprowadziła od 1 stycznia 2023 r. do swojego porządku prawnego przepisy o grupie VAT.
Zasady opodatkowania transakcji dokonywanych przez grupę VAT oraz jej członków
Grupa VAT jest podatnikiem VAT czynnym - w związku z tym taki status tracą jej poszczególni członkowie. To grupa obowiązana jest do rozliczania podatku VAT od wykonywanych, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Zasady opodatkowania generalnie są takie same jak dla każdego innego podatnika VAT, a więc w zależności od ich rodzaju, będą one:
- podlegać opodatkowaniu wg. odpowiednich stawek VAT, w zależności od rodzaju towaru czy usługi;
- opodatkowane stawką 0%, w przypadku wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów lub eksportu towarów, lub dostawy niektórych towarów i usług np. wymienionych w art. 83 ustawy o VAT lub przepisach wykonawczych do ustawy o VAT;
- podlegać zwolnieniu z opodatkowania ze względu na przedmiot transakcji;
- lub nie będą podlegać opodatkowaniu w Polsce ze względu na ich charakter lub miejsce świadczenia poza terytorium kraju.
Grupa VAT - różnice
Różnice pojawiają się natomiast w relacjach wewnątrz grupy, a także w przypadku niektórych transakcji transgranicznych.
Najistotniejsza widoczna jest w sytuacji, kiedy transakcje dokonywane są pomiędzy członkami grupy VAT. Wówczas, dostawa towarów i świadczenie usług dokonane przez członka na rzecz innego członka tej samej grupy VAT nie podlegają opodatkowaniu.
Poszczególni członkowie dokonujący świadczeń na rzecz podmiotów poza grupą, dokonują czynności opodatkowanych (przyjmując oczywiście, że czynności te podlegają opodatkowaniu). Jednak podatnikiem z tytułu tych czynności jest grupa VAT a nie jej członek.
Również w przypadku dokonywania zakupów przez poszczególnych członków, przyjęto zasadę iż transakcję zakupu należy przyporządkować do całej grupy, a nie poszczególnych jej członków.
Istotna zmiana występuje, jeśli transakcje są dokonywane pomiędzy spółką a jej zagraniczny oddziałem.
Stanowiska Trybunału Sprawiedliwości
Co do zasady zagraniczny oddział spółki nie posiada osobowości prawnej i nie jest odrębnym podatnikiem VAT, oddział posługuje się dla transakcji VAT numerem VAT nadanym dla Spółki, a nie dla oddziału. Dlatego też transakcje w standardowej sytuacji pomiędzy spółką a jej oddziałem zagranicznym nie podlegają opodatkowania VAT i są traktowane jako wewnętrzne rozliczenia. Potwierdził to Trybunał Sprawiedliwości (TS) w wyroku C-210/04, FCE Bank, w którym wyjaśnił, że stały zakład nie stanowi odrębnego podmiotu VAT, a w konsekwencji między centralą a stałym zakładem nie może dojść do świadczenia usług.
Jednak w ramach grupy ww. stanowisko doznaje istotnego ograniczenia, ponieważ stosujemy je dopóki spółka lub jej zagraniczny oddział nie należą do grupy VAT. Zgodnie z dyrektywą VAT 112/2006/WE jak i polskimi przepisami, członkowie grupy VAT tracą status podatnika VAT na rzecz całej grupy. W związku z tym, transakcje pomiędzy spółką i jej oddziałem zagranicznym w sytuacji, gdy jedno z nich należy do grupy lub oba należą do dwóch różnych grup, należy traktować jak transakcje pomiędzy dwoma różnymi podatnikami VAT. Powyższe stanowisko TS potwierdził w wyroku z 17.09.2014 r., C-7/13, Skandia America Corp. (USA), filial Sverige przeciwko Skatteverket 18 – dalej wyrok TS C-7/13, Skandia America – stwierdzając, że „art. 2 ust. 1, art. 9 i 11 dyrektywy 2006/112/WE należy interpretować w ten sposób, że usługi świadczone przez główny zakład spółki położony w państwie trzecim na rzecz oddziału spółki znajdującego się w państwie członkowskim stanowią transakcje podlegające opodatkowaniu, jeżeli oddział jest członkiem grupy osób, które mogą zostać uznane za jednego podatnika podatku od wartości dodanej.”
TS podobnie tak samo traktuje sytuację, w której mamy do czynienie z dwoma oddziałami zagranicznymi spółki z których jeden lub oba należą do różnych grup.
W wyroku z 11.03.2021 r., C-812/19, Danske Bank A/S, Danmark, Sverige Filial, przeciwko Skatteverket 20 – wskazał, że „art. 9 ust. 1 i art. 11 dyrektywy 2006/112/WE należy interpretować w ten sposób, że do celów podatku od wartości dodanej zakład główny spółki znajdujący się w danym państwie członkowskim, który należy do utworzonej na podstawie owego art. 11 grupy VAT, oraz oddział tej spółki, który ma siedzibę w innym państwie członkowskim, należy uznać za odrębnych podatników, gdy ów zakład główny świadczy na rzecz wspomnianego oddziału usługi, których koszty przypisuje temu oddziałowi.”
Stanowisko to zostało potwierdzone również przez Naczelny Sąd Administracyjny (NSA). NSA w wyroku z dnia 18 marca 2021 r., sygn. akt I FSK 2386/18 stwierdził, iż istota wyroku TSUE z dnia 17 września 2014 r., C-7/13 sprowadza się do uznania, że usługi świadczone przez podmiot trzeci na rzecz członka grupy VAT należy uznać, do celów VAT, za wykonywane nie na rzecz tego członka, lecz samej grupy VAT, do której on należy.
W związku z powyższym zgodnie polskimi przepisami ustawodawca określił takie sytuacje w ustawie o VAT wskazując w art. 8c ustawy o VAT, że”
4) Dostawę towarów i świadczenie usług dokonane przez oddział będący członkiem grupy VAT na rzecz:
1) podatnika nieposiadającego siedziby na terytorium kraju, który utworzył ten oddział,
2) innego oddziału podatnika, o którym mowa w pkt 1, położonego poza terytorium kraju - uważa się za dokonane przez grupę VAT na rzecz podmiotu, który do niej nie należy.
5. Dostawę towarów i świadczenie usług dokonane na rzecz oddziału będącego członkiem grupy VAT przez:
1) podatnika nieposiadającego siedziby na terytorium kraju, który utworzył ten oddział, 2) inny oddział podatnika, o którym mowa w pkt 1, położony poza terytorium kraju
- uważa się za dokonane na rzecz grupy VAT przez podmiot spoza tej grupy.
6. Dostawę towarów i świadczenie usług dokonane na rzecz oddziału będącego członkiem grupy VAT utworzonej w państwie członkowskim innym niż Rzeczpospolita Polska, przez podatnika posiadającego siedzibę na terytorium kraju, który utworzył ten oddział, uważa się za dokonane na rzecz tej grupy VAT.
7. Dostawę towarów i świadczenie usług dokonane przez oddział będący członkiem grupy VAT utworzonej w państwie członkowskim innym niż Rzeczpospolita Polska, na rzecz podatnika posiadającego siedzibę na terytorium kraju, który utworzył ten oddział, uważa się za dokonane przez tę grupę VAT.
Ze względu na powyższe odstępstwa, kwestia zasad opodatkowania VAT transakcji wewnątrz jak i na zewnątrz Grupy poddana powinna być głębokiej analizie. W szczególności pod kątem rodzaju podmiotów ją tworzących oraz podmiotów, z którymi Grupy VAT dokonuje czynności opodatkowanych.
Uwaga!
W związku z powyższymi odstępstwami, warto jest zwrócić uwagę na procedury obowiązujące w organizacjach będących członkami Grup VAT. Zgodnie bowiem z art. 15a ust. 15 ustawy o VAT:
Grupa VAT traci status podatnika:
- z dniem poprzedzającym dzień wystąpienia zmian w stanie faktycznym lub w stanie prawnym skutkujących naruszeniem warunków uznania grupy VAT za podatnika;
- z upływem terminu, na jaki została utworzona.
Oznaczać to może, że jeśli nie jest w grupie VAT wdrożone cykliczne sprawdzanie spełnienia warunków niezbędnych do utrzymania statusu grupy, wówczas może się okazać że rozliczenia VAT w grupie są prowadzone błędnie, co może skutkować ich zakwestionowaniem przez organy skarbowe. Warto zminimalizować takie ryzyko, wprowadzając odpowiednie procedury lub dokonanie przeglądu obecnych i przede wszystkim w następnej kolejności wymuszenie w organizacji ich stosowania.
Jeśli mają Państwo pytania lub potrzebujecie wsparcia w temacie zapraszamy do kontaktu.
