Od dłuższego czasu kwestia odejścia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej pozostaje jednym z głównych tematów na arenie międzynarodowej. ‘Rozwód’ planowany jest na koniec marca 2019, jednak wciąż pozostaje wiele znaków zapytania. Aktualnie istnieją dwa scenariusze opuszczenia UE przez Wielką Brytanię. Pierwszy to opuszczenie struktur Unii z podpisanym porozumieniem – tzw. ‘uporządkowany Brexit’ a drugi, bez porozumienia, określany jako ‘twardy Brexit’.
Porozumienie zawierające blisko 600 stron ma regulować kwestie dotyczące, między innymi dalszej współpracy prawnej i handlowej, finansów, danych osobowych oraz określać kształt przyszłych stosunków z UE. Jednak mimo szybko zbliżającej się daty ‘rozwodu’ z UE, duża liczba niewiadomych nadal spędza sen z powiek także przedsiębiorcom. Dotyczy to w szczególności spraw określających jak w przyszłości będzie wyglądała wymiana handlowa oraz jakich formalności będzie trzeba dopełnić by bezproblemowo dokonywać transakcji w schemacie UE – GB.
Przedstawiciel podatkowy – wymagany?
Kluczowym skutkiem Brexitu dla podmiotów brytyjskich zarejestrowanych do celów VAT w niektórych krajach Unii Europejskiej np. Polsce, Rumunii czy na Węgrzech lub planujących rejestrację, będzie potrzeba ustanowienia przedstawiciela podatkowego. Obecnie, wystarczy jedynie rejestracja do celów VAT w Urzędzie Skarbowym.
W momencie opuszczenia Unii Europejskiej przez Wielką Brytanię, spółki z tego kraju staną się „zagranicznymi podmiotami niemającymi siedziby na terenie Unii Europejskiej a podlegające obowiązkowi rejestracji jako podatnik VAT czynny”. Zostaną one tym samym zmuszone do ustanowienia obligatoryjnego przedstawicielstwa podatkowego.
Jeśli nie zostaną wprowadzone żadne przepisy przejściowe, ustanowienie przedstawiciela podatkowego będzie musiało nastąpić nagle i dotyczyć będzie rejestracji już istniejących. W przeciwnym razie, spółki nie będą mogły samodzielnie, w swoim imieniu, wykonywać obowiązków ciążących na podatniku np.: składać miesięcznych deklaracji oraz informacji podsumowujących.
Dobór właściwego przedstawiciela jest niezwykle ważny; ręczy on swoim majątkiem za przygotowane rozliczenia, gwarantując tym samym ich dokładność, prawidłowość oraz rzetelność. Nieustanowienie przedstawiciela może grozić poważnymi konsekwencjami w postaci nałożenia kar lub nawet wyrejestrowania, co ostatecznie i tak będzie prowadziło do konieczności ponownej rejestracji a tym samym, żmudną administracyjną przeprawę.
WDT / WNT czy export / import?
Dotychczas, dokonywane przez podatników VAT transakcje obejmujące przesunięcie towarów pomiędzy Wielką Brytanią a innymi krajami europejskimi były traktowane jako wewnątrzwspólnotowe nabycia / dostawy towarów – WNT / WDT. Jednakże, aby daną transakcję traktować jako wewnątrzwspólnotową, musi ona zawierać w sobie element wysyłki lub transportu towaru do miejsca przeznaczenia w państwie członkowskim innym niż państwo członkowskie rozpoczęcia wysyłki lub transportu towarów. Należy zatem wnioskować, że w przypadku, kiedy Wielka Brytania nie zawrze umowy regulującej stosunki handlowe z Unią Europejską, takie transakcje zyskają status importu / eksportu.
Ze zmianą statusu dostaw z Wielkiej Brytanii wiązać się będzie konieczność dokonywania odpraw celnych, a w konsekwencji także uzyskiwanie świadectwa pochodzenia towarów, spełnienie innych norm sanitarnych, czego efektem będą dodatkowe koszty związane z przepływem towarów z i do Wielkiej Brytanii.
Uproszczone transakcje trójstronne – już nie takie proste?
Na podstawie art. 141 Dyrektywy 2006/112/WE istnieje procedura uproszczonego schematu transakcji wewnątrzwspólnotowych. Jednakże, aby możliwe było zastosowanie tego typu rozliczenia niezbędne jest spełnienie wszystkich warunków gdzie jednym z nich jest rejestracja do celów VAT w kraju członkowskim Unii Europejskiej.
Przyjmując hipotetyczny schemat, w którym:
- każdy z podmiotów posiada tylko jedną rejestrację do celów VAT;
- miejsce rejestracji do celów VAT jest takie samo jak adres siedziby;
- jednym z uczestników transakcji jest podmiot z GB;
spełnione są wszystkie warunki pozwalające zaklasyfikować taką transakcję jako wewnątrzwspólnotową transakcję trójstronną.
Aktualnie, pomimo zaangażowania w uproszczoną transakcję trójstronną trzech podmiotów, jedynym podatnikiem zobowiązanym do naliczenia podatku VAT jest trzeci w kolejności uczestnik transakcji (jednocześnie ostateczny nabywca towaru). Nie jest również konieczne dokonywanie rejestracji do celów VAT na potrzeby transakcji lokalnej.
Natomiast, kiedy Wielka Brytania opuści Wspólnotę Europejską bez podpisywania szczególnych porozumień, nie będzie już możliwe wypełnienie warunku, który wymaga by wszystkie rejestracje do VATu pochodziły z krajów Unii Europejskiej. Tym samym, nie będzie już można rozpatrywać tej transakcji jako wewnątrzwspólnotowej transakcji trójstronnej. Konieczne będzie również dokonanie rejestracji do VAT na potrzeby transakcji lokalnej.
Przesunięcia własne towarów – co nowego?
Zmiany czekają nie tylko tych przedsiębiorców, którzy prowadzą wymianę handlową z kontrahentami z Wielkiej Brytanii, ale także tych, którzy mają swoje filie w tym kraju. Transakcje, które do tej pory były traktowane jako wewnątrzwspólnotowe dostawy lub wewnątrzwspólnotowe nabycia towarów stracą już taki status i będą, co najwyżej, spełniały definicje odpowiednio eksportu i importu. W odniesieniu do przesunięć własnych towarów, w przypadku każdego państwa członkowskiego UE należy przeanalizować czy taka transakcja będzie podlegała podatkowi VAT. Dla przykładu: obecnie zgodnie z polskimi przepisami, przesunięcie własnych towarów z Wielkiej Brytanii do Polski podlega VAT jako wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, a nietransakcyjny wywóz własnych towarów z Polski do Wielkiej Brytanii jako wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów. Natomiast po Brexicie, przesunięcie własne towarów z Polski do Wielkiej Brytanii nie będzie podlegało raportowaniu w polskiej deklaracji VAT.
Numer EORI GB – ważny czy nie ważny? Oto jest pytanie…
Numer EORI to numer nadawany przedsiębiorcom, którzy przywożą, bądź wywożą towary poza granice Unii Europejskiej. Posiadanie EORI przy prowadzeniu działalności gospodarczej opierającej się na wykorzystaniu przepisów prawa celnego jest obligatoryjne. Aktualnie, handel z Wielką Brytanią odbywa się na zasadach dostaw / nabyć wewnątrzwspólnotowych. Po Brexicie, transakcje te zostaną sklasyfikowane jako import i eksport towarów a w konsekwencji spółki handlujące z UK będą zobligowane do posiadania numeru EORI. Konieczne będzie zatem uzyskanie takiego numeru w jednym z państw UE, do których po Brexicie nie będzie zaliczać się Wielka Brytania.
Wciąż jednak otwartą pozostaje jednak kwestia dotycząca numerów EORI już nadanych przez Wielką Brytanię. Zgodnie z obowiązującym systemem, numer EORI może zostać nadany przez państwo członkowskie Unii Europejskiej. Co zatem stanie się numerami wydanymi przez Wielką Brytanię do tej pory? Czy stracą one ważność i konieczne będzie wnioskowanie o nowy numer w innym państwie członkowskim? Czy wdrożony zostanie okres przejściowy, który pozostawi ‘furtkę’ czasową na używanie GB numeru EORI? Biorąc pod uwagę potencjalne, przyszłe koszty związane z ewentualną wymianą wszystkich brytyjskich numerów EORI, na numery państw członkowskich, rozsądnym wydaje się w tej sytuacji zatrzymać numery dotychczas wydane przez Wielką Brytanię. Jednakże, mimo że termin „rozwodu” jest bardzo bliski, brak jest jakichkolwiek doniesień co do tego typu rozwiązań.
Życie po ‘rozwodzie’
Najmniej korzystnym scenariuszem dla przedsiębiorców będzie opuszczenie Unii Europejskiej przez Wielką Brytanię bez podpisania porozumienia z Unią. Ten wariant będzie finansowo najdroższą opcją dla przedsiębiorców, zarówno dla tych unijnych jak i brytyjskich. Trzeba będzie liczyć się z kosztami ustanowienia przedstawiciela podatkowego, wnioskowania o numer EORI oraz rezygnacji z uproszczonego wariantu rozliczania transakcji trójstronnych. Korzystniejszym będzie faktycznie wdrożenie umowy, która przewiduje okres przejściowy do końca 2020 roku (z ewentualną możliwością jej przedłużenia). W tym wariancie, została zawarta formuła ‘stand still’ przewidująca zachowanie dotychczasowego stanu do czasu wygaśnięcia stanu przejściowego.
15.01.2019 porozumienie w sprawie odejścia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej zostało odrzucone w głosowaniu Brytyjskiej Izby Gmin. Do kolejnych prób dochodziło jeszcze 29 stycznia, 14 lutego oraz 27 lutego, niestety wciąż bezskutecznie. Jednakże, prace nad kompromisem wciąż trwają a kolejne posiedzenie planowane jest na dziś, 12 marca.
W związku z przedłużającym się procesem implementacji porozumienia, pojawiają się spekulacje na temat przesunięcia daty Brexitu. W tej sytuacji, wszystkim zainteresowanym pozostaje jedynie uzbrojenie się w cierpliwość.
