Przez twórców tych przepisów rozwiązanie to jest określane mianem przejściowego podatku dochodowego od niektórych dochodów osób prawnych, fizycznych i innych jednostek organizacyjnych. Ponieważ abolicja podatkowa ma charakter wyjątkowy i obowiązuje w określonym przedziale czasu przepisy regulujące to zagadnienie nie są przepisami wprowadzanymi do ustawy o podatku CIT czy PIT – stanowią one odrębny rozdział 2 ustawy wprowadzającej zmiany wynikające z Polskiego Ładu, zatytułowany „Przepisy epizodyczne”.
Rozwiązanie to adresowane jest do podmiotów chcących ujawnić organom podatkowym swoje dochody, które wcześniej nie były opodatkowane, ale również do podmiotów, które chcą wycofać się z podjętych wcześniej działań optymalizacyjnych w zakresie opodatkowania, w tym z działań o zasięgu transgranicznym. Ministerstwo Finansów – zapewne zachęcone efektami takich regulacji w innych krajach - planuje uzyskać w ten sposób dodatkowe wpływy budżetowe. Skorzystanie z tej formy opodatkowania ma być z założenia dobrowolne i dodatkowo połączone z możliwością uzyskania anonimowej opinii zabezpieczającej w zakresie ujawnienia oraz możliwością skorzystania z ulgi podatkowej, związanej z zainwestowaniem kapitału z ujawnionego dochodu na terytorium Polski lub UE.
Podmiot opodatkowania
Z regulacji w zakresie przejściowego ryczałtu od dochodów mogą skorzystać podmioty będące podatnikami lub płatnikami podatku dochodowego, osoby fizyczne, osoby prawne i inne jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, bez względu na miejsce zamieszkania, siedziby, zarządu lub rejestracji. Jedynym ograniczeniem przy stosowaniu tych regulacji jest to, że podmioty te nie mogą być na dzień składania wniosku o objęcie przejściowym opodatkowaniem, objęte postępowaniem podatkowym, kontrolą podatkową lub kontrolą celno-skarbową, których przedmiotem są nieujawnione dochody.
Przedmiot opodatkowania
- Przejściowym ryczałtem mogą być objęte dochody, które dotychczas całościowo lub częściowo nie były zgłoszone do opodatkowania w Polsce, w szczególności powstałe w związku z:
1) nieujawnieniem ich w całości lub w części,
2) nieujawnieniem w całości lub w części źródła ich powstania,
3) przeniesieniem lub posiadaniem w jakiejkolwiek formie kapitału poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w tym w zagranicznej jednostce,
4) stosowaniem postanowień umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, w sposób niezgodny z kontekstem użycia postanowień tych umów, z ich celem oraz zamiarami państw-stron tych umów.
Podatnik lub płatnik podatku w ramach ujawnienia powinien uwzględnić wszystkie zdarzenia mające wpływ na wysokość przejściowego ryczałtu, zarówno te o bezpośrednim, jak i o pośrednim charakterze.
- Nie mogą jednak być objęte tego rodzaju opodatkowaniem:
1) dochody, które powstały w wyniku popełnienia przestępstwa,
2) dochody, które powstały w wyniku popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, chyba że podmiot lub sprawca przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego działający w imieniu podmiotu zawiadomi o popełnieniu tego czynu zabronionego właściwego naczelnika urzędu skarbowego jednocześnie ze złożeniem wniosku o opodatkowanie tych dochodów przejściowym ryczałtem od dochodów.
Podstawa opodatkowania
Podstawą opodatkowania przejściowym ryczałtem jest dochód osiągnięty do dnia złożenia wniosku o opodatkowanie tym ryczałtem, stanowiący:
1) wysokości przychodu, jaki byłby określony u podatnika na podstawie przepisów ustaw o CIT lub PIT, pomniejszonego o wydatki poniesione bezpośrednio w celu jego uzyskania, jeżeli wydatki te nie zostały odliczone przy określaniu zobowiązania w podatku dochodowym w jakiejkolwiek formie, a przedstawione przez podmiot dowody poniesienia tych wydatków nie budzą wątpliwości, albo
2) wysokości przychodu, jaki byłby przez podatnika lub przez płatnika określony na podstawie przepisów ustawy o CIT lub PIT oraz z uwzględnieniem postanowień właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, gdyby obowiązek podatkowy był wykonany w sposób zgodny z przedmiotem i z celem tej umowy, albo
3) wysokości przychodu z kapitału przeniesionego lub posiadanego poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w tym w związku ze zmianą rezydencji podatkowej, pomniejszonego o wydatki poniesione bezpośrednio w celu uzyskania tego przychodu, jeżeli wydatki te nie zostały odliczone przy określaniu zobowiązania w podatku dochodowym w jakiejkolwiek formie, a przedstawione przez podmiot dowody poniesienia tych wydatków nie budzą wątpliwości, albo
4) 25% wartości kapitału przeniesionego lub posiadanego poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w tym w związku ze zmianą rezydencji podatkowej, albo
5) wartość korzyści podatkowej, w rozumieniu ustawy Ordynacja podatkowa, innej niż wymieniona w pkt 1-3 wyżej.
W przypadku osiągania dochodu, o którym mowa w pkt 3 i 4 powyżej, podatnik zobowiązany jest dokonać wyboru jednego ze wskazanych źródeł opodatkowania.
W ramach ujawnienia podstawy opodatkowania należy ponadto wskazać źródło powstania dochodu, sposób jego uzyskania oraz wysokość dochodu, którą należy ustalić w sposób najbardziej odpowiedni do stanu faktycznego i okoliczności jego powstania (uwzględniając koszty jego uzyskania).
Stawka podatku
Stawka przejściowego ryczałtu od dochodów wynosi 8% podstawy opodatkowania.
Procedura opodatkowania przejściowym ryczałtem
Wniosek o opodatkowanie przejściowym ryczałtem ma być składany w formie elektronicznej. Adresatem wniosku będzie naczelnik urzędu skarbowego właściwego z tytułu opodatkowania podatkiem dochodowym, a w przypadku braku takiej właściwości dla celów podatku dochodowego – naczelnik urzędu skarbowego właściwego ze względu na siedzibę podatnika/płatnika. Wraz z wnioskiem konieczne będzie złożenie oświadczenia o zgodności ze stanem faktycznym i prawnym oraz oświadczenia informującego, że nie zachodzą okoliczności wyłączające przedmiot opodatkowania z opodatkowaniem w formie przejściowego ryczałtu.
Złożenie wniosku podlega opłacie wysokości 1% dochodu będącego przedmiotem opodatkowania, nie niższej niż 1 000 zł i nie wyższej niż 30 000 zł. Jeśli z jakiejkolwiek przyczyny dochód zgłoszony we wniosku zostanie podwyższony konieczne będzie uzupełnienie opłaty do wysokości kwoty wynikającej z podwyższonego dochodu. Dowód zapłaty opłaty załącza się do wniosku (w przypadku podwyższenia opłaty nie później niż w 7 dniu następującym po dniu podwyższenia dochodu zgłoszonego wcześniej, należy wnieść o dołączenie dowodu dopłaty do wniosku). Wnioski nieopłacone nie będą rozpatrywane.
Gdy wniosek nie będzie spełniał wszystkich wymogów, a podatnik/płatnik nie usunie braków w ciągu 14 dni od wezwanie przez organ, wniosek będzie uznany za nieskutecznie złożony, a wniesione opłaty nie będą podlegały zwrotowi.
Podatnik/płatnik może złożyć odrębne wnioski dla różnych dochodów.
Prawidłowo wypełniony, opłacony i złożony wniosek traktowany będzie na równi ze złożoną deklaracją o wysokości osiągniętego dochodu, a zapłacony przejściowy ryczałt od dochodów staje się podatkiem należnym od zadeklarowanego dochodu, nie później niż od 1 dnia trzeciego miesiąca następującego po miesiącu, w którym został złożony ten wniosek.
Terminy
Wzór wniosku o opodatkowanie w formie przejściowego ryczałtu zostanie określony do dnia 31 maja 2022 r. Same wnioski będzie można natomiast składać od dnia 1 lipca 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. Złożenie wniosku przerywa bieg terminu przedawnienia prawa do ustalenia lub określenia zobowiązania podatkowego w CIT lub PIT, od dochodu zgłoszonego do opodatkowania przejściowym ryczałtem od dochodów. Po przerwaniu biegu terminu przedawnienia biegnie on na nowo od dnia następującego po dniu złożenia wniosku.
Wyjątkowo możliwe jest złożenie wniosku po dniu 31 grudnia 2022 r. jeśli wcześniej podatnik/płatnik wystąpił z wnioskiem o wydanie opinii co do skutków opodatkowania ryczałtem do Rady do Spraw Repatriacji Kapitału (vide niżej część „Opinia zabezpieczająca”). W przypadku otrzymania opinii, wniosek może być złożony także w terminie 30 dni liczonych od dnia otrzymania tej opinii, bez względu na upływ terminu określonego na dzień 31 grudnia 2022 r.
Zatem podatnicy i płatnicy w drugiej połowie 2022 r. będą mieli szansę dokonać oceny swoich dotychczasowych rozliczeń podatkowych i dobrowolnie zdecydować się na ujawnienie dochodu, który nie został dotychczas w całości lub w części opodatkowany w Polsce.
Przejściowy ryczałt od dochodów wykazany we wniosku podlega zapłacie w terminie 30 dni następujących po dniu złożenia wniosku.
Opinia zabezpieczająca
Podatnik/płatnik przed złożeniem wniosku o opodatkowanie przejściowym ryczałtem może wystąpić do Rady Repatriacji Kapitału o opinię co do skutków podatkowych w przejściowym ryczałcie od dochodów, w jego indywidualnej sprawie.
Każdy podmiot może złożyć wniosek samodzielnie lub działając przez pełnomocnika będącego doradcą podatkowym (w tym drugim przypadku możliwe jest złożenie wniosku anonimowo bez ujawniania danych mocodawcy).
Rada to nowy niezależny organ, powoływany przez Ministra Finansów w skład której będą wchodzić osoby przez niego wskazane oraz sędziowie NSA, osoby ze środowisk naukowych i badawczych zajmujące się podatkami, a także doradcy podatkowi. Rada będzie działać do dnia wydania wszystkich opinii, nie dłużej jednak niż do 30 czerwca 2023 r.
Wniosek o wydanie opinii podlega opłacie w wysokości 50 000 zł, a Rada wydaje opinię nie później niż w terminie 2 miesięcy od dnia otrzymania wniosku o jej wydanie. W przypadku stwierdzenia braków we wniosku, jeśli nie zostaną one przez stronę usunięte w wyznaczonym przez Radę terminie, Rada odmówi wydania opinii, a opłata nie będzie podlegać zwrotowi.
Wystąpienie z wnioskiem do Rady o wydanie opinii nie jest jednoznaczne z koniecznością późniejszego złożenia wniosku o opodatkowanie dochodów przejściowym ryczałtem. Mimo jej uzyskania podatnik/płatnik może zdecydować o odstąpieniu od składania wniosku o opodatkowanie.
Pozostałe kwestie
Podmiot lub sprawca przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego działający w imieniu podmiotu, który złożył wniosek o opodatkowanie dochodów przejściowym ryczałtem oraz od zgłoszonego dochodu w całości zapłacił przejściowy ryczałt od dochodów, nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe w odniesieniu do dochodu zgłoszonego w tym wniosku, jeżeli ujawnienie tego czynu zabronionego nastąpiło wyłącznie na podstawie zawiadomienia o popełnieniu czynu zabronionego złożonego przez ten podmiot lub tego sprawcę.
Zapłata przejściowego ryczałtu od dochodu zgłoszonego we wniosku skutkuje zwolnieniem tego dochodu z podatku dochodowego od osób fizycznych, zryczałtowanego podatku dochodowego od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne oraz z podatku dochodowego od osób prawnych.
Ulga związana z zainwestowaniem kapitału z ujawnionego dochodu
Jeżeli po dniu zgłoszenia dochodu oraz zapłaty od tego dochodu przejściowego ryczałtu podatnik/płatnik dokona wskazanych niżej nabyć składników majątku lub wniesienie wskazanej niżej wkłady lub dopłaty, będzie mógł pomniejszyć swoje zobowiązanie podatkowe w CIT lub PIT uzyskane z tych składników majątkowych, w tym z ich najmu lub zbycia, z działalności w której składniki te były wykorzystywane oraz z udziału w spółce mającej osobowość prawną mającą siedzibę w Polsce lub na obszarze EOG, o kwotę równą 30% przejściowego ryczałtu od dochodów.
Ulga dotyczy dokonania, w okresie nieprzekraczającym 1 roku kalendarzowego licząc od dnia złożenia wniosku o opodatkowanie w formie przejściowym ryczałtem:
Dodatkowym warunkiem skorzystania z ulgi jest zakaz zbycia wyżej wskazanych składników majątku i wycofania ze spółki wniesionych wkładów i dopłat przez okres co najmniej 12 miesięcy od momentu jej dokonania (zakończenia).
Pomniejszenia można dokonać za rok podatkowy, w którym inwestycja została dokonana oraz za kolejne 2 lata podatkowe.
Do zeznania o wysokości dochodu osiągniętego w roku podatkowym, w którym dokonuje się pomniejszenia konieczne jest dołączenie dowodów potwierdzających dokonanie inwestycji, a także kopii wniosku o opodatkowanie przejściowym ryczałtem.
