Korzystanie z nowych form oprogramowania powoduje, iż coraz częściej pojawia się problem prawidłowego rozpoznania momentu powstania obowiązku podatkowego w podatku VAT od udzielanych licencji.
Prawidłowe rozpoznanie obowiązku podatkowego w przypadku licencji do oprogramowania komputerowego jest niezwykle ważne. Zbyt późne wykazanie obowiązku podatkowego - a co za tym idzie, zbyt późne zaraportowanie transakcji w rejestrze JPK_VAT - rodzi negatywne konsekwencje podatkowe i finansowe, w postaci powstania zaległości podatkowej i konieczności zapłaty odsetek po stronie podmiotu udzielającego takiej licencji. Z kolei, zbyt wczesne rozpoznanie obowiązku podatkowego od udzielonej licencji wywołuje negatywne skutki po stronie nabywcy, gdyż ten moment, wraz z posiadaną fakturą, determinuje prawo do odliczenia podatku naliczonego.
Podatek VAT licencji oprogramowania komputerowego
Udzielając licencji, dostawca oprogramowania przekazuje prawo do korzystania z oprogramowania komputerowego na określonych warunkach i w określonym okresie. Licencja może być bowiem udzielana na czas określony albo nieokreślony. Należy podkreślić, że licencja oznacza, iż prawa autorskie do oprogramowania pozostają przy podmiocie udzielającym licencji, który w dalszym ciągu jest właścicielem programu a jedynie przekazuje możliwość korzystania z oprogramowania innej osobie lub podmiotowi.
Zgodnie z art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku VAT, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę w jakiej dokonano czynności prawnej.
Udzielenie licencji na oprogramowanie komputerowe na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług jest zatem traktowane jako świadczenie usług. Udzielenie licencji to inaczej uzyskanie prawa do wartości niematerialnych i prawnych przez odbiorcę. Dostawca przenosi prawo do korzystania z oprogramowania, czyli oddaje oprogramowanie do dyspozycji odbiorcy z prawem jego wykorzystywania.
Temat był różnie interpretowany przez organy podatkowe na przestrzeni lat. W przeszłości udzielanie licencji było traktowane jako usługa ciągła. Moment powstania obowiązku podatkowego, był uzależniony od okresów płatności przyjętych przez strony umowy. Podejście takie było stosowane do czasu wypowiedzenia się przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia z dnia 5 września 2017 roku (sygn. akt I FSK 2319/15). Wówczas skład orzekający przychylił się do stanowiska, zgodnie z którym przekazanie licencji nie może być postrzegane z punktu widzenia usług o charakterze ciągłym – i to niezależnie czy licencja jest wydawana nabywcy bezterminowo, czy też na jakiś z góry ustalony okres. NSA uznał, że usługa jest już wykonana w momencie zakończenia wszelkich prac, które umożliwiają korzystanie z licencji przez klienta. Co ważne, płatność ratalna również nie wpływa na moment powstania obowiązku podatkowego VAT, stanowi bowiem jedynie przyjętą przez strony transakcji formę rozliczenia usługi. Wobec tego, w opinii sądów, jak i obecnie również w opinii organów podatkowych, obowiązek podatkowy należy rozpoznawać na zasadach ogólnych.
Kiedy powstaje obowiązek podatkowy?
Zgodnie z art. 19a ust. 1 ustawy o VAT, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. Jest to ogólna zasada opodatkowania towarów i usług.
O faktycznym momencie wykonania usługi decyduje zatem jej charakter. Określenie momentu wykonania usługi przy udzieleniu licencji na oprogramowanie uzależnione jest zatem od daty wykonania usługi, a więc warunków zawartej umowy.
W kontekście udzielenia licencji to nabywca uzyskuje prawo do korzystania z oprogramowania z chwilą ziszczenia się warunków opisanych w umowie, a więc z chwilą przeniesienia tego prawa. W sytuacji zatem, gdy udzielenie licencji ma miejsce w konkretnym dniu określonym w umowie, czyli np. w dniu podpisania umowy lub w dniu przekazania oprogramowania czy kluczy licencyjnych, obowiązek podatkowy z tytułu udzielenia licencji powstanie odpowiednio w tym dniu tj. w dniu podpisania umowy lub w dniu przekazania oprogramowania czy kluczy licencyjnych. Późniejsze dokonywanie ratalnych płatności za udzieloną licencję nie jest brane pod uwagę.
W obrocie gospodarczym zdarzają się również częste przypadki, gdy udzielenie licencji na oprogramowanie komputerowe uwarunkowane jest dokonaniem wcześniejszej płatności potwierdzającej zakup licencji i akceptację warunków z jej korzystania. W takim przypadku obowiązek podatkowy powstanie z chwilą otrzymania zapłaty w odniesieniu do otrzymanej kwoty zgodnie z art. 19a ust. 8 ustawy o VAT.
*Potwierdzenie powyższych stanowisk można znaleźć w interpretacjach indywidualnych wydanych przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej o sygn. 0114-KDIP4.4012.28.2018.1.AS z 8 marca 2018 r. , o sygn. 0113-KDIPT1-2.4012.323.2019.1.SM z dnia 09 września 2019 r. czy też w interpretacji o sygn. 0113-KDIPT1-2.4012.35.2022.3.PRP wydanej dnia 19 kwietnia 2022 r. potwierdzającej powstanie obowiązku podatkowego zgodnie z art. 19a ust. 1 ustawy o VAT w przypadku nabycia licencji oprogramowania od podmiotu zagranicznego.
