Nowe przepisy dają przedstawicielom organów skarbowych prawo do stosowania techniki, mającej na celu kontrolę wywiązywania się przez podatników z ciążących na nich obowiązków podatkowych. Technika ta może być zastosowana w odniesieniu do każdego podatnika dokonującego sprzedaży towarów i usług w zakresie:
- ewidencjonowania sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej,
- wydawania nabywcy paragonu fiskalnego.
Nabycie sprawdzające jest dokonywane na podstawie legitymacji służbowej i stałego upoważnienia udzielonego przez naczelnika urzędu skarbowego albo naczelnika urzędu celno-skarbowego. W toku nabycia sprawdzającego sprawdzającemu przysługuje uprawnienie do legitymowania lub ustalania w inny sposób tożsamości sprawdzanych w zakresie niezbędnym na potrzeby tego nabycia.
Niezwłocznie po nabyciu towaru lub usługi od sprawdzanego sprawdzający zobowiązany jest:
- okazać sprawdzanemu legitymację służbową,
- poinformować sprawdzanego o dokonaniu nabycia sprawdzającego,
- pouczyć sprawdzanego o jego prawach i obowiązkach.
Na żądanie sprawdzanego sprawdzający ma również obowiązek okazania stałego upoważnienia do dokonywania nabycia sprawdzającego.
Towar nabyty w toku nabycia sprawdzającego jest niezwłocznie zwracany sprawdzanemu wraz z paragonem fiskalnym dokumentującym sprzedaż tego towaru, jeżeli paragon ten został wydany. Towar nie podlega zwrotowi, jeżeli z uwagi na jego rodzaj lub szczególne właściwości nie jest możliwa jego ponowna sprzedaż. W takim przypadku towar może być pozostawiony za zgodą sprawdzanego w miejscu jego nabycia.
Jeżeli towar stanowi dowód popełnienia przestępstwa, przestępstwa skarbowego, wykroczenia lub wykroczenia skarbowego, podlegającego zatrzymaniu lub dokonaniu zajęcia albo zabezpieczenia na podstawie odrębnych przepisów, zwrotu towaru nie dokonuje się.
Gdy przedmiotem nabycia była usługa nie podlega ona zwrotowi (za wyjątkiem sytuacji kiedy usługa nie została jeszcze wykonana).
Towar nabyty w ramach nabycia sprawdzającego podlega zwrotowi sprzedawcy razem z paragonem fiskalnym, jeśli taki został wydany.
Jeśli nabycie nie wykazało nieprawidłowości kontrolujący sporządzają jedynie notatkę, natomiast gdy doszło do wykrycia nieprawidłowości, sporządzany jest protokół. Protokół sporządza się w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, z których jeden otrzymuje sprawdzany.
Należy zauważyć, że czynności wykonywane przez kontrolujących po wykryciu nieprawidłowości będą dość czasochłonne, bowiem stosuje się do nich przepisy ustawy o KAS, zgodnie z którymi dokumentacja podjętych czynności wymaga sporządzenia szkiców, kopii, filmów, fotografii czy nagrań dźwiękowych.
Wydatki na nabycie sprawdzające są pokrywane z funduszu nabycia sprawdzającego. Środki na ten fundusz są zapewniane w budżecie państwa. Przepisy nie przewidują ani minimalnej ani maksymalnej wartości zakupu, opisana technika kontroli może być więc stosowana zarówno do towarów i usług o drobnej wartości, jak i do tych o większej wartości.
