Czym charakteryzuje się transakcja kontrolowana?
Istotą interpelacji było ustalenie, czy wypłata dywidendy stanowi transakcję kontrolowaną, o której mowa w art. 23m ust. 1 pkt 6 ustawy o PIT oraz art. 11a ust. 1 pkt 6 ustawy o CIT, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2019 r. Zgodnie z definicją transakcja kontrolowana obejmuje „identyfikowane na podstawie rzeczywistych zachowań stron działania o charakterze gospodarczym, w tym przypisywanie dochodów do zagranicznego zakładu, których warunki zostały ustalone lub narzucone w wyniku powiązań”.
Jak można zauważyć, definicja ta nie jest jednoznaczna i obejmuje swoim zakresem szeroki krąg zdarzeń gospodarczych. W związku z tym podatnicy będący podmiotami powiązanymi mogą mieć problem z definitywnym ustaleniem w jakich przypadkach jest konieczne sporządzenie dokumentacji podatkowej cen transferowych.
Co oznaczają działania o charakterze gospodarczym?
Legalna definicja transakcji kontrolowanej, obok wpływu tzw. powiązań na jej warunki (w przedmiotowej sytuacji istnienie powiązań nie było kwestionowane), kładzie nacisk na gospodarczy charakter działań stron. W celu ustalenia czy dana transakcja mieści się w definicji transakcji kontrolowanej, należy zatem skupić się na zdefiniowaniu pojęcia „działania o charakterze gospodarczym”.
Z wyjaśnień wiceministra finansów wynika, że charakter gospodarczy działania należy co do zasady utożsamiać z działaniem w celu zarobkowym. Samej wypłaty dywidendy nie można jednak postrzegać bezpośrednio jako działania gospodarczego w sensie, w którym wspomniano powyżej. Dywidenda stanowi wynagrodzenie za powierzony kapitał, jednak wypracowany zysk, jak i jego podział oraz wypłata są konsekwencją działalności gospodarczej - np. produkcyjnej, usługowej, handlowej, nie zaś takim działaniem sensu stricto. Wypłata dywidendy wiąże się z funkcjonowaniem spółek kapitałowych – udziałowcy czy akcjonariusze uczestniczą w osiągniętym zysku poprzez dywidendę. Decyzja o wypłacie dywidendy jest czynnością dokonywaną samodzielnie przez spółkę na podstawie odpowiednich regulacji kodeksu spółek handlowych (w drodze uchwały zgromadzenia wspólników czy walnego zgromadzenia akcjonariuszy).
Jak rozumieć definicje?
Z powyższej argumentacji wynika, że wypłata dywidendy nie stanowi działania o charakterze gospodarczym, a zatem nie podlega obowiązkowi sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych.
Przepisy dotyczące cen transferowych wciąż pozostają w wielu miejscach niejasne i nie mają jednolitej wykładni. Idealnym tego przykładem są „inne transakcje”, które to powszechnie występują w obrocie gospodarczym, ale z uwagi na skomplikowanie materii wciąż bywają bolączką podatników (mowa tu m.in. o zbyciu zorganizowanej części przedsiębiorstwa czy podwyższeniu kapitału). Należy więc pamiętać, że każdorazowo badanie istoty transakcji oraz obowiązków TP z uwagi na skomplikowanie materii wymaga gruntownej analizy.
Źródło:
Odpowiedź z 22 sierpnia 2020 r. wiceministra finansów Jana Sarnowskiego na interpelację poselską nr 9368
