Pakiet przyniesie wiele zmian, których głównym celem jest z jednej strony zapobieganie nadużyciom występującym w ramach transakcji wewnątrzwspólnotowych, a z drugiej ujednolicenie i usprawnienie bieżącego funkcjonowania systemu na szczeblu unijnym. W przypadku stawki 0% dla wewnątrzwspólnotowych dostaw towaru zmianie ulegną 2 aspekty: znaczenie numeru indentyfikacyjnego VAT nabywcy oraz dokumentacja transportowa.
Numer identyfikacyjny nabywcy
Od nowego roku nabywca, na rzecz którego wykonywana jest dostawa będzie musiał być zarejestrowany dla celów transakcji unijnych w państwie członkowskim innym niż państwo rozpoczęcia wysyłki oraz będzie zobowiązany podać ten numer rejestracyjny dostawcy.
Dodatkowo, prawo do zastosowania stawki 0% nie będzie przysługiwać jeśli dostawca nie dopełnił obowiązku złożenia informacji podsumowującej VAT-UE, w której wykazał te transakcje, lub jeśli informacja ta nie zawierała prawidłowych danych dotyczących tych transakcji. W przypadku błędu podatnik będzie musiał uzasadnić swoje uchybienie w sposób odpowiadający organom podatkowym.
Dotychczas oba te wymogi tj. zarówno numer identyfikacyjny po stronie nabywcy, jak i złożenie informacji podsumowującej przez dostawcę miały charakter formalny, po zmianach staną się wymogami materialnymi, których niedopełnienie będzie oznaczać obowiązek opodatkowania transakcji.
Dokumentacja transportowa do WDT
Zmianie oraz ujednoliceniu ulegnie także akceptowany zestaw dokumentacji transportowej uprawniający do zastosowania stawki 0%. Należy zauważyć, że zmiany te wynikają bezpośrednio z rozporządzenia wykonawczego Rady UE 2018/1912 z dn. 04.12.2018 r., co w praktyce oznacza że wchodzą one w życie z początkiem stycznia we wszystkich krajach członkowskich i nie wymagają implementacji do polskich przepisów.
Dotychczas katalog dokumentów uprawniających do zastosowania stawki 0% był dość szeroki, różne były również praktyki poszczególnych państw członkowskich. W świetle nowych przepisów, katalog uległ znacznemu ograniczeniu oraz został ściśle określony.
Rozporządzenie wprowadza 2 grupy dowodów:
- Grupa 1 obejmuje dokumenty odnoszące się do wysyłki i transportu towarów: podpisany CMR, konosament, faktura za przewóz towarów lub za towarowy przewóz lotniczy.
- Grupa 2 obejmuje następujące dokumenty: polisę ubezpieczeniową dotyczącą przewożonych towarów, dokumenty bankowe potwierdzające zapłatę za wysyłkę/transport towarów, dokumenty urzędowe (np. notarialne) potwierdzające przybycie towarów do państwa przeznaczenia, potwierdzenie odbioru wystawione przez osobę prowadzącą magazyn, potwierdzające składowanie towarów w państwie członkowskim.
Domniemanie, że doszło do doszło do transakcji WDT, przyjmowane jest jeśli sprzedawca jest w posiadaniu:
- minimum dwóch dowodów z grupy 1, niebędących ze sobą w sprzeczności oraz wystawionych przez dwie różne strony niezależne od siebie nawzajem, od sprzedawcy i nabywcy;
- jakiegokolwiek pojedynczego dowodu z grupy 1 wraz z jakimkolwiek z dowodów z grupy 2, niebędących ze sobą w sprzeczności oraz wydanych przez 2 różne strony niezależne od siebie, od sprzedawcy i nabywcy.
Jeśli transport towarów jest organizowany przez nabywcę, lub przez podmiot działający na jago rzecz, oprócz wymienionych powyżej dowodów, sprzedawca ma obowiązek być w posiadaniu oświadczenia nabywcy, potwierdzającego fakt transportu i wskazującego państwo członkowskie przeznaczenia towarów. Oświadczenie takie musi zawierać następujące obowiązkowe elementy: datę wystawienia, nazwę oraz adres odbiorcy, ilość oraz rodzaj towarów, datę oraz miejsce przybycia towarów; a w przypadku dostawy środków transportu również numer identyfikacyjny środka transportu oraz dane identyfikujące osoby przyjmującej towary na rzecz nabywcy. Znacznemu skróceniu uległ także termin na uzyskanie tego oświadczenia – sprzedawca będzie musiał uzyskać je najpóźniej do 10. dnia miesiąca po miesiącu w którym miała miejsce dostawa.
W myśl nowych przepisów ciężar udowodnienia, że transakcja WDT nie miała miejsca spoczywać będzie na organach podatkowych.
Zdaniem ekspertów warunkiem najtrudniejszym do spełnienia w praktyce może być warunek o dwóch niesprzecznych ze sobą dowodach wydanych przez 2 różne podmioty, które są niezależne od siebie nawzajem, od sprzedawcy i nabywcy. Możemy sobie wyobrazić, że w świetle nowych regulacji problemem będzie także zdobycie wystarczającej dokumentacji w przypadku przemieszczenia towarów własnych do magazynów należących do tego samego podatnika.
Jako że czasu, który pozostał do wejścia w życie zmian jest niewiele, należałoby przeanalizować czy wymienione dokumenty są dostępne lub możliwe do zdobycia, oraz czy nie zaistnieje konieczność zmiany sposobu transportowania towarów.
